Wat is filament?
Filament is het opgerolde materiaal dat in een 3D-printer wordt gevoed om objecten laag voor laag op te bouwen. Het komt in spoelen van verschillende diktes, meestal 1,75 mm of 2,85 mm. De keuze van filament heeft grote invloed op het printproces en het eindresultaat. De materiaaleigenschappen bepalen bijvoorbeeld de sterkte, flexibiliteit, hittebestendigheid en afwerking van het geprinte object.
De meest gebruikte filamentsoorten
PLA (Polylactic Acid)
PLA is het populairste filament en ideaal voor beginners. Het is gemaakt van biologische grondstoffen zoals maïszetmeel en suikerriet, waardoor het biologisch afbreekbaar is. PLA print makkelijk en geeft een glad oppervlak met weinig kromtrekken.
- Voordelen: Lage printtemperatuur (180-220°C), weinig vervorming, geurarm, mooie details.
- Nadelen: Minder hittebestendig (tot circa 60°C), kan bros zijn, minder geschikt voor mechanische toepassingen.
ABS (Acrylonitril Butadieen Styreen)
ABS is een robuuster filament dat veel gebruikt wordt voor functionele onderdelen. Het is sterker en flexibeler dan PLA en kan hogere temperaturen verdragen.
- Voordelen: Sterk en duurzaam, hittebestendig tot ongeveer 100°C, kan nabewerkt worden met acetondamp voor een glad oppervlak.
- Nadelen: Moeilijker te printen door kromtrekken, vereist een verwarmd printbed, er komt een geur vrij tijdens het printen.
PETG (Polyethylene Terephthalate Glycol)
PETG combineert de printgemak van PLA met de sterkte en duurzaamheid van ABS. Het is bestand tegen vocht en chemicaliën en wordt veel gebruikt voor functionele prototypes.
- Voordelen: Sterk en flexibel, goede laaghechting, minder kromtrekken, voedselveilig (afhankelijk van de fabrikant).
- Nadelen: Kan stringing veroorzaken tijdens het printen, printtemperatuur ligt hoger (230-260°C).
TPU (Thermoplastisch Polyurethaan)
TPU is een flexibel filament dat geschikt is voor elastische objecten zoals telefoonhoesjes, afdichtingen en banden.
- Voordelen: Flexibel en veerkrachtig, bestand tegen slijtage, goede impactbestendigheid.
- Nadelen: Moeilijker te printen, vereist een goed afgestelde printer, langzamere printsnelheid.
Speciale filamenten en hun toepassingen
Hout- en metaalgevulde filamenten
Deze filamenten bevatten een mix van PLA met houtvezels, koper, brons of messing. Ze geven geprinte objecten een bijzondere uitstraling en soms ook extra gewicht.
- Toepassingen: Decoratieve objecten, modellen en kunstprojecten.
- Let op: Verbruik van de printkop kan toenemen door abrasieve deeltjes.
Nylon
Nylon is sterk, flexibel en slijtvast. Het wordt gebruikt voor functionele onderdelen die bestand moeten zijn tegen mechanische belasting.
- Voordelen: Hoge sterkte, goede flexibiliteit, bestand tegen schokken.
- Nadelen: Absorbeert vocht snel, vereist hoge printtemperaturen en verwarmd bed.
PC (Polycarbonaat)
Polycarbonaat is een zeer sterk en hittebestendig materiaal, geschikt voor technische toepassingen.
- Voordelen: Uitstekende sterkte en warmtebestendigheid, transparant mogelijk.
- Nadelen: Moeilijk te printen, hoge temperaturen vereist, gevoelig voor kromtrekken.
Factoren om rekening mee te houden bij het kiezen van filament
Printeigenschappen
Elk filament heeft een optimale printtemperatuur, printsnelheid, en vereist soms een verwarmd printbed of afgesloten printerkast om kromtrekken te voorkomen. Dit beïnvloedt de keuze voor een filament dat past bij jouw printer en ervaring.
Toepassing van het object
Het doel van het geprinte object bepaalt vaak het filament. Voor decoratieve items volstaat PLA, voor functionele onderdelen zijn ABS, PETG of Nylon beter geschikt.
Milieu en veiligheid
PLA is milieuvriendelijker en geurarm. ABS en sommige andere filamenten kunnen tijdens het printen schadelijke dampen afgeven, waardoor goede ventilatie belangrijk is.
Tips voor het werken met filament
- Opslag: Filament is gevoelig voor vocht. Bewaar het in een droge omgeving of vacuümverpakte zakken.
- Printerinstellingen: Pas de nozzle- en bedtemperatuur aan op het filament, en experimenteer met printsnelheid en retractie om de beste resultaten te bereiken.
- Kalibratie: Regelmatige kalibratie van je printer zorgt voor betere laaghechting en minder printfouten.
- Veiligheid: Zorg voor ventilatie bij het printen met filamenten die dampen afgeven, zoals ABS.
Conclusie
De keuze van filament speelt een grote rol in je 3D-print ervaring en het eindresultaat. Door de verschillende eigenschappen van de filamentsoorten te begrijpen, kun je beter bepalen welk materiaal aansluit bij jouw wensen en projecten. Of je nu kijkt naar beginnersvriendelijkheid, sterkte of flexibiliteit, er is altijd een passend filament beschikbaar. Blijf bovendien experimenteren en leren, want elk project kan nieuwe inzichten bieden over het gebruik van materialen in 3D-printen.