Waarom is post-processing belangrijk bij 3D printen?
3D printen creëert laag-voor-laag objecten die bij het uit de printer komen vaak nog zichtbare laaglijnen, oneffenheden of overhanggebieden vertonen. Afhankelijk van het printproces en materiaal kan het oppervlak ruw aanvoelen, kunnen er supports (steunpilaren) achterblijven, en is het eindresultaat nog niet perfect afgewerkt voor gebruik of presentatie. Post-processing technieken zoals schuren, polijsten, verven of nabewerken met chemicaliën verfijnen deze aspecten, waardoor het geprinte object er veel beter uitziet en beter functioneert.
Daarnaast kan post-processing ook structurele voordelen bieden. Door bijvoorbeeld het object te impregneren met hars of door het thermisch na te behandelen, worden stukken sterker of waterdicht gemaakt. Ook klachten over kromtrekken of zwakke punten kunnen middels de juiste afwerking verminderd worden.
Veelvoorkomende post-processing technieken
Verwijderen van supports
Tijdens het printen zijn supports vaak noodzakelijk om overhangende delen te stabiliseren. Na het printen moeten deze met zorg verwijderd worden. Dit kan handmatig met tangetjes of speciale snijgereedschappen, of - bij sommige materialen - door ze op te lossen in een sopje of chemisch bad. Het zorgvuldig verwijderen voorkomt beschadiging van het printobject.
Schuren
Schuren is een van de meest gebruikte technieken om oppervlakken glad te maken en laaglijnen minder zichtbaar te maken. Begin met een grof schuurpapier (bijvoorbeeld korrel 100-200) en werk geleidelijk naar steeds fijnere korrels tot korrel 600 of 1000 voor een glad resultaat. Belangrijk is om nat te schuren om stofvorming te verminderen en een nog gladder oppervlak te creëren.
Polijsten
Polijsten wordt vaak toegepast na het schuren om een glanzend oppervlak te creëren, vooral van materialen als ABS of PLA. Dit kan met polijstpasta en schijfjes, of door gebruik te maken van chemicaliën zoals aceton voor ABS (ook bekend als aceton-dampen) die het oppervlak doen smelten en glad maken. Veiligheid bij deze technieken is essentieel vanwege dampen en chemicaliën.
Verven en coaten
Oppervlakken kunnen met verf van kleur worden voorzien en gezelliger of gesofisticeerder ogen. Het is belangrijk om een geschikte verf te kiezen die goed hecht op het gebruikte printmateriaal. Daarnaast zijn er beschermlagen of coatings zoals transparante lakken die het object beschermen tegen krassen en UV-licht.
Thermisch behandelen
Sommige materialen, zoals bepaalde kunststoffen, kunnen met een hittebehandeling (annealing) sterker en minder bros worden. Dit vergt voorzichtigheid met temperatuur en tijd om vervorming te voorkomen. Dit soort nabewerking is meer technisch en minder gangbaar voor beginners.
Harscoaten en impregneren
Door het oppervlak met een epoxyhars te coaten kan het object waterdicht en sterker worden. Dit wordt veel gebruikt in de maritieme sector of bij gebruik buitenshuis. De hars vult ook kleine oneffenheden en geeft een glanzend effect.
Specifieke post-processing per 3D printtechniek
Fused Deposition Modeling (FDM/FFF)
FDM prints vertonen vaak duidelijke laaglijnen en vereisen daarom grondige nabewerking. Door schuren en aceton-dampen (voor ABS) kan het oppervlak sterk verbeteren. Verwijderen van supports is hier ook vaak nodig. Verven kan het uiterlijk vervolledigen.
Stereolithografie (SLA)
SLA prints zijn van nature gladder door het laserproces, maar bevatten vaak restjes hars die moeten worden afgespoeld en uitgehard met UV-licht. Schuren is ook van toepassing voor betere afwerking, evenals het aanbrengen van verf of beschermlagen.
Selective Laser Sintering (SLS)
SLS prints kunnen ruwer zijn en vertonen een poederachtige structuur. Nabewerking bestaat uit het verwijderen van los poeder, schuren en eventueel coaten voor een gladder, steviger oppervlak.
Handige tips voor succesvolle post-processing
- Draag altijd beschermingsmiddelen: Bij schuren, werken met chemicaliën of verf dien je handschoenen, maskers en een goed geventileerde ruimte te gebruiken.
- Test op klein object: Probeer nabewerkingen altijd eerst op een klein proefstuk om materiaalreacties te leren kennen.
- Zorg voor geduld: Goede nabewerking kost tijd, haast leidt vaak tot imperfecties.
- Investeer in goed gereedschap: Schuurpapier in meerdere korrels, fijne pincetten, speciale mesjes en polijstmiddelen maken het resultaat veel beter.
- Wees voorzichtig met chemische stoffen: Houd je aan veiligheidsvoorschriften en voorkom contact met huid en ogen.
Conclusie
Post-processing is een onmisbare stap voor iedereen die serieus aan de slag gaat met 3D printen. Door de juiste technieken toe te passen na het printen kun je je geprinte objecten aanzienlijk verbeteren in uiterlijk, kwaliteit en functionaliteit. De keuze voor welke methode en intensiteit van nabewerking hangt af van het printmateriaal, de gebruikte printtechniek en het beoogde doel van het object.
Met de kennis van verschillende post-processing technieken ben je beter voorbereid om het maximale uit je 3D printer te halen. Of je nu een beginner bent die net start met FDM printen of een gevorderde gebruiker van SLA printers, deze stappen zijn essentieel voor het realiseren van professionele resultaten.